قانون مالیات بر ارزش افزوده در بیشتر از ۱۰۴کشور جهان وجود دارد.
مالیات بر ارزش افزوده یکی از انواع مالیات است و در واقع مالیات بر مصرف محسوب میشود.
تولیدکننده محصولات و حتی توزیعکنندگان محصولات (واسطهها)باید مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کنند.
البته این مبلغ در واقع از مشتری دریافت میشود و سپس توسط تولیدکنندگان و توزیعکنندگان برای دولت ارسال میشود.
به این معنی که در نهایت مشتری یا همان خریدار(مصرفکننده کالا) بابت خرید کالا مالیات میپردازد.
به منظور اجرای این مالیات در ایران، لایحه آن برای اولین بار در دی ماه ۱۳۶۶ به مجلس شورای اسلامی برده شد.
این لایحه در کمیسیون اقتصادی مجلس مورد بررسی قرار گرفت و پس از اعمال نظرات موافق و مخالف به صحن علنی مجلس رفت که پس از تصویب ۶ ماده از آن بنا به تقاضای دولت و به دلیل اجرای سیاست تثبیت قیمتها به دولت بازگردانده شد درسال ۱۳۷۰ بخش امور مالی صندوق بینالمللی پول،در راستای اصلاح نظام مالیاتی جمهوری اسلامی ایران،اجرای سیاست مالیات بر ارزش افزوده را بعنوان یکی از عوامل اصلی افزایش کارایی و اصلاح نظام مالیاتی پیشنهاد نمود.
با توجه به نظرات کارشناسان صندوق بینالمللی پول،مطالعات و بررسیهای متعددی در این زمینه در وزارت امور اقتصادی و دارایی صورت پذیرفت و اجرای مالیات بر ارزش افزوده در سمینارها و کمیتههای مختلف علمی با حضور کارشناسان داخلی و خارجی مورد تأکید قرار گرفت.
وزارت امور اقتصادی و دارایی در راستای طرح ساماندهی اقتصادی کشور،انجام اصلاحات اساسی در سیستم مالیاتی از جمله:
حذف انواع معافیتها،حذف انواع عوارض وگسترش پایه مالیاتی را با تأکید خاص بر کارایی نظام مالیاتی،شروع نمود و مطالعات جدید امکانسنجی در این زمینه به عمل آورد
با توجه به اهمیت بسط پایه مالیاتی به عنوان یکی از اصول اساسی سیاستهای مالی طرح ساماندهی اقتصاد کشور،معاونت درآمدهای مالیاتی وزارت امور اقتصادی و دارایی مطالعات علمی متعددی را با در نظر گرفتن خصوصیات فرهنگی،اجتماعی و اقتصادی کشور در زمینه اجرای مالیات بر ارزش افزوده،از دی ماه ۱۳۷۶ آغاز کرد.
سرانجام،قانون مالیات ارزش افزوده با اختیارات ناشی از ماده ۸۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در ۵۳ ماده و ۴۷ تبصره در تاریخ۱۳۷۸/٠٢/۱۷
در کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی تصویب شدهاست تا در مدت آزمایشی ۵ سال از تاریخ اول مهرماه ۱۳۸۷ به اجرا گذاشته شود.از ابتدای سال ۱۳۹۳ میزان این نوع از مالیات در ایران مجدداً افزایش یافت و از ۶ درصد به ٩ درصد تغییر کرد.
اما با توجه به اینکه این قانون به صورت موقت باید اجرا می شد، از ۱۳ دی ۱۴۰۰ قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده به اجرا درآمد. البته اجرای کامل این قانون منوط به راه اندازی کامل سامانه مؤدیان و ثبت نام همه مؤدیان مالیاتی در این سامانه است.
ارزش افزوده
ارزش افزوده: که در زبان انگلیسی با عنوان Value added شناخته میشود،به ارزشی گفته میشود که در فرآیند تولید یک محصول به کالای واسطهای یا همان مواد اولیه محصول اضافه میشود.
البته ارزش افزوده مختص به یک کالا نیست، بلکه به فرآیند تولید مرتبط است.
در یک تعریف دقیق ارزش افزوده به افزایش ارزش پولی کالا در طی مراحل تولید گفته میشود.
با عبور یک کالا از هر مرحله از تولید محصول ارزشی به کالا اضافه میشود که به آن ارزش افزوده میگوییم.
ارزش افزوده را میتوانیم برابر با اختلاف بین ارزش محصول تولید شده با مجموع ارزش مواد اولیه یک محصول بدانیم که گزارش ارزش افزوده را تشکیل میدهد.
مالیات بر ارزش افزوده
مالیات غیر مستقیمی است که بر تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه شده با ارزش کالاها و خدمات خریداری یا تحصیل شده در یک دوره معین وضع میگردد.
نحوه محاسبه ارزش افزوده برای اشخاص حقیقی و حقوقی
طی یک دوره سه ماهه در یک سال،شرکت مبلغ X را به صورت قانونی و طبق قوانین اعلام شده توسط سازمان مالیاتی خریداری میکند،در حین خرید ۹درصد X را اضافه بر مبلغ کالا به فروشنده به عنوان مالیات بر ارزش افزوده پرداخت می کند.
از طرفی شرکت مبلغ Y را به صورت قانونی و طبق قوانین اعلام شده توسط سازمان مالیاتی به فروش می رساند.
در حین فروش ۹ درصد Y را اضافه بر مبلغ کالا از خریدار به عنوان مالیات بر ارزش افزوده دریافت می کند.
در پایان مهلت سه ماه مالیات اخذ شده در مقابل مالیات پرداخت شده قرار میگیرد و مازاد آن به اداره ارزش افزوده طی فیش مالیاتی پرداخت می گردد و اگر مقدار مالیات پرداخت شده بیشتر باشد میتوان آن را از دولت استرداد نمود یا به دوره بعد موکول کرد.
مدارک لازم برای ثبت نام اولیه ارزش افزوده
۱-کد اقتصادی
۲-کپی مدارک اعضای شرکت اعم از شناسنامه و کارت ملی (براساس آخرین تغییرات)
۳-آگهی تاسیس شرکت
۴-آخرین تغییرات شرکت
۵-وکالتنامه
۶-آدرس کامل سکونت پیمانکار (شخصی حقیقی یا حقوقی است که طی امضای پیمان (قرارداد)با کارفرما،متعهد به اجرای موضوع مورد پیمان میشود.)
۷-تلفن ثابت و همراه پیمانکار و در صورت امکان مدیر عامل
۸-کد پستی پیمانکار
۹-مجوز فعالیت(گواهی صلاحیت یا نام شرکت در سایت رتبه بندی)
۱۰-کد پستی دفتر و یا در صورت نبود کد پستی محل فعالیت یا منزل
مدارک لازم برای ثبت نام مرحله آخر ارزش افزوده
١-نام بانک شرکت
٢-نام شعبه بانک
٣-کد شعبه
۴-شماره حساب
۵-تلفن رئیس هیات مدیره
۶-کد پستی و آدر رئیس هیات مدیره
٧-کد اقتصادی
٨-آخرین تغییرات
٩-مدارک شناسایی کلیه اعضای شرکت
استعلام گواهی ارزش افزوده اشخاص حقیقی
استعلام گواهی ارزش افزوده در سامانه مالیات ارزش افزوده علاوه بر کد اقتصادی شرکت با استفاده از کد ملی نیز امکان پذیر بوده که البته مخصوص اشخاص حقیقی است. استعلام گواهی ارزش افزوده با کد ملی از روندی مشابه استعلام گواهی ارزش افزوده با کد اقتصادی تبعیت می کند.
باید توضیح داد که متقاضی استعلام گواهی ارزش افزوده با کد ملی ابتدا باید وارد سامانه استعلام گواهی ارزش افزوده شده و کد ملی مودی( شخص حقیقی)به علاوه کد امنیتی را وارد کند.
به این ترتیب،اقدام به استعلام گواهی ارزش افزوده با کد ملی نماید.
در ضمن برای استعلام گواهی ارزش افزوده با کد ملی، لازم است تا شماره ملی به صورت یک عدد ده رقمی و بدون علامت خط فاصله( – )وارد سامانه گردد.