نوزدهمین نشست کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق بازرگانی تهران با حضور نمایندگان تشکل‌های صنعت برق و فعالان این صنعت با هدف بررسی شرایط ناترازی برق و راهکارهای گریز از آن مطرح شد. در این نشست که گزارش‌های مختلفی از سوی نهادهای مختلف پژوهشی بخش خصوصی ارائه شد، بر ایجاد مشوق و انگیزه برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش صرفه‌جویی در مصرف تاکید شد.
سعید تاجیک، رئیس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق بازرگانی تهران در ابتدای این نشست با اشاره به مصوبات و دستورکارهای قبلی کمیسیون، اعلام کرد که کمیسیون به طور جد پیگیر مسائلی مانند حضور در کاپ29 است.
او هم‌چنین با اشاره به روی کار آمدن دولت جدید ابزار امیدواری کرد که دولت چهاردهم بتواند گفتمانی بر پایه مشکلات و بحران‌های زیست‌محیطی شکل دهد و از این زاویه با دیگر کشورهای جهان روابط خود را بهبود ببخشد. تاجیک با اشاره به کمبود شدید برق در هفته‌های گذشته که موجب تعطیلی سازمان‌ها، ادارات و شهرک‌های صنعتی و قطعی برق خانوار شده، تاکید کرد که ناترازی برق در حال تبدیل شدن به یک بحران است و باید برای آن چاره‌ای اندیشید.
در ادامه این نشست، رئیس انجمن شرکت‌های خدمات انرژی ایران با ارائه گزارشی به بیان خلاصه‌ای از مشکلات و چالش‌های صنعت برق پرداخت و گفت: پیش‌بینی می‌شود در سال ۱۴۰۳ تولید برق به ۷۷ هزار مگاوات برسد که کمبودی حداقل ۱۴ هزار مگاواتی خواهد داشت. ما در ظرفیت نصب‌شده از ۸۶ هزار مگاوات در سال ۱۴۰۰ به ۹۳ هزار مگاوات در سال ۱۴۰۲ رسیدیم. متاسفانه امسال به دلیل گرمای هوا در زمان اوج مصرف کمبود برق به ۱۸ هزار مگاوات می‌رسد.
به گزارش روابط عمومی اتاق تهران سعید مهذب ترابی افزود: این گزارش نشان می‌دهد از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۲ ظرفیت نیروگاهی نصب‌شده سالانه ۱.۵ برابر افزایش داشته و در حالت واقعی به جای ۹۳ هزار مگاوات باید به ۱۰۴ هزار مگاوات می‌رسید که عملاً حاکی از کمبود ۱۱ هزار مگاواتی تولید نیروگاهی در کشور است.
در ادامه مهذب ترابی درباره پتانسیل و به‌هم‌پیوستگی ظرف انرژی کشور برآورد دیگری کرد و گفت: با در نظر گرفتن مجموع موارد تولید نیروگاهی ما در اصل باید رشدی ۱.۸ برابری می‌داشت و ظرفیت ما به ۱۱۲ هزار مگاوات می‌رسید. براین اساس ما در تاریخ اول فروردین سال 1403 معادل ۲۰ هزار مگاوات از ظرفیت تولید خود عقب هستیم که برای این میزان، یعنی تولید و انتقال آن حداقل به ۲۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز داریم.
او افزود: پیک بار سالانه به طور خطی ۶ درصد رشد کرده و مصرف برق ۱.۷ برابر شده است. تله صنعت برق این است که رشد مصرف برق از کنترل خارج شده و هیچ تناسب و توازنی وجود ندارد. در بخش تولید با عقب‌ماندگی تکنیکی، افزایش نرخ ارز و تحریم‌ها مواجه هستیم و بنابراین از مصرف عقب ماندیم. در حالی که مصرف هیچ ترمز و کنترلی ندارد.
رئیس انجمن شرکت‌های خدمات انرژی شاهدی برای این مساله آورد و گفت: برای نمونه سالانه یک میلیون دستگاه کولر گازی وارد چرخه مصرف برق می‌شود و هیچ مدلی برای کنترل این مساله وجود ندارد. کولبران از بهمن شروع به واردات کولر گازی می‌کنند و بازار از ابتدای سال عرضه و تقاضای بالایی برای کولر گازی دارد.
سعید مهذب ترابی ادامه داد: در آینده آنچه به شدت بخش برق را دچار مشکل و ناترازی می‌کند فقدان سرمایه‌گذاری در بخش انتقال و شبکه‌های توزیع و فوق توزیع است. به‌‌رغم رشد ۱.۵ برابری ظرفیت بخش تولید فقط ۱.۳ برابر در شبکه‌های انتقال و فوق توزیع سرمایه‌گذاری کرده‌ایم و بنابراین اکنون استان‌های بزرگی نظیر گیلان، مازندران و خوزستان و به‌ویژه تهران دچار چالش‌های جدی در این بخش‌ها هستند.
او خبر داد: ظرف ۱۲ سال گذشته رشد شبکه‌های توزیع ما تنها ۱.۱۷ برابر بوده است در صورتی که نرخ رشد منطقی آن باید ۱.۶ یا ۱.۷ برابر می‌بود. بر اساس آمار رسمی، میزان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت برق از ۶.۲ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۰ به تنها ۶۰۰ میلیون دلار در سال ۱۴۰۲ کاهش یافته است.
مهذب ترابی به ناترازی ساختاری بخش برق نیز گریزی زد و گفت: اگر مشکل ساختاری وجود نداشت امروز وضعیت ما هم این‌گونه نبود. در برنامه هفتم توسعه باید ساختاری متناسب با نیاز کشور طراحی شود. هر وزیری هم بر سر کار بیاید در کوتاه‌مدت و با این روند کاری از پیش نمی‌برد. ما در جلسه‌ای به وزیر پیشنهادی نیرو نیز اعلام کردیم اگر هنر داشته باشند فقط قادر به جلوگیری از بدتر شدن وضعیت خواهند بود.
او با اشاره به پنج راه‌حل روی میز برای مقابله با تشدید ناترازی برق، گفت: یک راه تامین اعتبارات دولتی است که همه می‌دانیم اساساً وجود ندارد. راه دیگر استفاده از ظرفیت بخش خصوصی است که این آدرس هم غلط و انداختن بار به دوش بخش خصوصی است. چون بخش خصوصی توان سرمایه‌گذاری ۵ یا ۶ میلیارد دلار در سال را ندارد.
سرمایه‌گذاری خارجی هم که مشخص نیست اصلا با شرایط موجود اصلا راه‌حل محسوب می‌شود یا خیر. در نهایت راهکار خصوصی‌سازی صنعت برق نیز که از دهه ۷۰ آغاز شد به خصولتی شدن صنعت منتهی شد و امروز هیچ نظارتی بر کارآمدی آن بخش نیست
سعید مهذب ترابی در نتیجه گفت: به نظر می‌رسد باید در گام اول، یک سال صفر برای بحران ناترازی برق تعریف کنیم و از همان سال به تدریج جلوی مشکلات را بگیریم، استانداردها را ارتقا داده و از دیگر به تکرار اشتباهات گذشته نپردازیم.
